Op dinsdag 4 juni kondigt de overheid een heuse volksbevraging aan over het Nationaal Energie- en Klimaatplan (NEKP). Enthousiast surf ik de dag nadien naar www.nationaalenergieklimaatplan.be om mijn stem te laten horen, ik ben tenslotte een voorstander van meer referenda en volksraadplegingen. Maar het gevoel dat achterbleef na het invullen van dit verplicht nummertje was er een van grote teleurstelling. Was het dit dan, vroeg ik mij af. Maar ik was niet alleen met dit gevoel, ook collega’s van mij waren ontgoocheld en boos, en kritiek bleef niet uit. Zo schreef de Andere Kris Peeters iets over klimaatbewust op vakantie, www.dewereldmorgen.be publiceerde een opiniestuk van Students for Climate over dit debacle, en dan vergeet ik nog de vele boze mailtjes die de organisatoren van deze ‘raadpleging’ wellicht hebben ontvangen. Het stelde mij dus gerust dat ik niet de enige was met een onvoldaan gevoel, maar dit was slechts een magere troost. Ik besloot om hierover later iets op mijn blog te schrijven, dus vulde ik een tweede maal deze enquête in met het mailadres van mijn ouders :-).
Een aantal vraagjes uitgelicht
Ik ben een man geboren in 1976 en woonachtig in Overijse. Ik heb een universitair diploma, werk voltijds, … Oeps, ik heb mij vergist, ik ben geboren in 1986, geen probleem, ik zet dit wel even recht, maar merk op dat het te laat is, ik kan niet meer teruggaan!!!
Mobiliteit
Het eerste deel van de bevraging gaat over mobiliteit. De toon is direct gezet, de eerste inhoudelijke vraag gaat over fiscaliteit, het lijkt erop dat men het probleem van de CO2-uitstoot kan terugdringen door financiële tegemoetkomingen voor alles wat duurzamer is dan de vervuilende privéwagen. Men reduceert het probleem tot iets fiscaals zonder zich daarbij vragen te stellen. Bijkomende infrastructuur voor duurzame vervoersmodi is een tweede voorstel om o.a. de CO2-uitstoot van ons ondoordacht ‘mobiliteitsbeleid’ aan te pakken. Allemaal goed en wel maar de vraagstelling laat te wensen over, bijvoorbeeld de vraag over het mobiliteitsknooppunt.
De vraag luidt: ‘Indien zulke mobiliteitsknooppunten ontwikkeld zouden worden en aan uw verwachtingen zouden voldoen (…), in welke mate zou u er dan gebruik van maken voor woon-werkverkeer?’ Ik heb het geluk dat ik 2 dagen mag thuiswerken en de overige dagen ga ik met de fiets naar het werk. Ik kan dus al perfect op een duurzame manier naar en van mijn werk pendelen. Ik zal dus nooit gebruik maken van zo’n mobiliteitsknooppunt maar ik vind het wel een goed initiatief, wat moet ik antwoorden? Feit is dat mijn broer bijna in dezelfde situatie verkeert en we een verschillend antwoord hebben gegeven op die vraag… ben benieuwd welke conclusies ze uit deze vraag gaan trekken…
Volgende vraag: ‘Stel dat u in de toekomst een nieuw voertuig gaat aankopen: wat zou u kunnen overtuigen om een voertuig met minder CO2-uitstoot (…) aan te kopen in plaats van een voertuig met een benzine- of dieselmotor?’ Wat moet een persoon die niet van plan is om een auto te kopen hierop antwoorden? ‘Geen enkel van de voorgestelde elementen …’ aanvinken? Maar stel dat ze hier verkeerde conclusies uit trekken? Dus, ook al ben je niet van plan om een auto aan te schaffen (of je verkiest om een bakfiets te kopen ipv van een ‘ecologische wagen’) ben je genoodzaakt om hierop te antwoorden. Duidelijk een vraag voor petrolheads ingegeven door de auto- en olielobby!
Hernieuwbare energie en uw woning
Een tweede luik gaat over het opwekken van hernieuwbare energie en in welke mate u zelf bereid bent om uw woning energiezuiniger te maken. Vindt u bijvoorbeeld dat de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie een prioriteit moet zijn? Ik vraag mij af wie hierop ‘nee’ antwoordt. Eigenlijk schandalig dat de overheid deze vraag nog durft stellen! Onze politici leven duidelijk op een andere planeet! Hier ook is de tendens dat men alles gaat oplossen door fiscale voordelen te koppelen aan duurzame manieren om energie op te wekken en te isoleren.
Vindt u bijvoorbeeld dat de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie een prioriteit moet zijn? […] Eigenlijk schandalig dat de overheid deze vraag nog durft stellen!
Zou u meer betrokken willen zijn wat betreft het uittekenen van het klimaatbeleid? Uiteraard! Maar niet enkel door het invullen van bevragingen die er niet toe doen.
Heeft u nog bemerkingen in verband met het NEKP in het algemeen en de realisatie ervan, alsook over de verschillende thema’s die in deze vragenlijst aan bod zijn gekomen? Tja, een heleboel, ik heb mij op deze vraag dus wat laten gaan :-).
Een aantal opmerkingen toegelicht
We krijgen niet vaak de gelegenheid om onze mening over een bepaald thema te uiten via een referendum of bevraging, het stelt mij dus diep teleur dat de overheid hier zo licht over gaat. Het invullen van zo’n enquête enthousiasmeert niet, motiveert niet om out-of-the-box te denken en stimuleert zeker niet om toekomstige bevragingen in te vullen, wat misschien de bedoeling is van onze politici, zo kunnen ze lekker ‘hun’ ding blijven doen terwijl ze in hun ogen een participatief beleid voeren. Met een beetje slechte wil zou je zelfs kunnen stellen dat het doel van deze bevraging is om het huidige non-beleid te rechtvaardigen. Onze beleidsmakers zoeken naar bevestiging en ze hopen die te kunnen vinden in de resultaten van deze bevraging. De conclusie van deze bevraging zal zijn dat het huidige business as usual-beleid het beleid is dat de burger wil. Zo kunnen onze politici zich weer op de borst kloppen en zeggen dat ze goed bezig zijn…
Het valt mij ook op dat de voorstellen die in deze bevraging aangereikt worden enkel ten dienste staan van de economie, voorstellen die de economie een boost moet geven. We moeten meer elektrisch rijden, we moeten meer hernieuwbare energie opwekken, we moeten meer isoleren, … Alles moet groeien, maar een economie die groeit is een economie die de aarde schaadt.
Het moet altijd meer en meer zijn, terwijl het eigenlijk een verhaal van minder en anders moet zijn. Een transitie naar een koolstofarme samenleving hoeft niet veel te kosten, integendeel!
Er wordt met geen enkel woord gerept over hoe men de vraag naar meer mobiliteit kan keren (door bijvoorbeeld te telewerken). Over de afschaffing van de salariswagen is geen sprake. Meer isoleren lijkt de oplossing terwijl kleiner wonen misschien een grotere impact heeft op onze energievraag. De mensen sensibiliseren dat ze zuinig moeten omgaan met energie is geen optie blijkbaar. Het moet altijd meer en meer zijn, terwijl het eigenlijk een verhaal van minder en anders moet zijn. Een transitie naar een koolstofarme samenleving hoeft niet veel te kosten, integendeel!
Hoe kan het dan volgens mij wel?
Fiscale hulpmiddelen, meer en betere infrastructuur voor duurzame vervoersmiddelen, meer elektrisch rijden, meer zonnepanelen, hernieuwbare energie promoten en isoleren zijn allemaal deeloplossingen die ons op weg kunnen helpen naar een gezondere leefomgeving voor mens, plant en dier. Maar ik heb vragen bij het ‘meer’-verhaal. Ik ben ook niet overtuigd dat alles elektrificeren de oplossing is, en in het fabeltje van de groene groei economie geloof ik zeker niet. Ik vind ook dat we zuinig moeten omgaan met subsidies en premies want die kosten ons ook veel geld!
Een premie geven aan een persoon die een ‘groene’ wagen wil kopen lijkt inderdaad een goede optie. Maar de modale Vlaming die elke avond in zijn zetel ploft na een zware werkdag om naar de televisie te kijken wordt altijd geconfronteerd met reclamespots van vervuilende SUV’s.
… onlangs zag ik een reclame van Opel (denk ik) waar men stelde dat een ontspannende autorit goed is voor de gezondheid (sic). […] Is het te veel gevraagd om deze reclamespots te verbieden?
Ik kijk niet veel naar de televisie maar onlangs zag ik een reclame van Opel (denk ik) waar men stelde dat een ontspannende autorit goed is voor de gezondheid (sic). Ik viel bijna uit mijn zetel van verbazing. Ik vind zo’n reclamespots gewoonweg crimineel. Is het te veel gevraagd om deze reclamespots te verbieden? Dus als ik moet kiezen tussen een ‘groene’ wagen waarvoor ik een premie krijg of een gewone benzine- of dieselwagen die op TV gepromoot wordt als ‘goed voor mijn gezondheid’, tja, dan is de keuze snel gemaakt. En dan nog deze bedenking: waarom zijn het altijd automerken die reclame maken, waar blijven die fietsmerken? Misschien dat de overheid hier ook een handje kan toesteken?
Ook als we niet voor de TV zitten worden we gebombardeerd met verlichte reclamepanelen van vervuilende wagens. Zouden we lichtreclame en reclame over wagens en reizen met het vliegtuig niet kunnen verbieden en vervangen door boodschappen van algemeen nut, zoals bijvoorbeeld: fietsen is goed voor je gezondheid, of ga eens met vakantie in eigen streek? Men spaart energie uit en men stuurt de burger om de juiste keuze te maken.
Afgelopen jaren worden we geteisterd door droogte en hitte. Wat is het gevolg? Mensen schaffen zich massaal energieverslindende airco-installaties aan. Ze denken, ik heb geïsoleerd en heb zonnepanelen dus mag ik mij een airco aanschaffen, foute redenering vind ik! Een verbod op verkoop van airco’s had op zijn minst opgenomen kunnen worden in deze enquête.
Ze denken, ik heb geïsoleerd en heb zonnepanelen dus mag ik mij een airco aanschaffen, foute redenering vind ik!
In de enquête wordt soms gepolst naar onze bereidheid om iets voor het klimaat te doen. Ik denk dat de bereidheid redelijk groot is maar dat de verleiding om het op een meer vervuilende manier te doen nog groter is. Zolang het fundamenteel verkeerd zit (te goedkope vliegtuigtickets, reclame voor vervuilende producten, het subsidiëren van salariswagens, het geloof in de onvoorwaardelijke groei, …) zal het fout blijven lopen, fiscale stimulansen ten spijt. Wat we echt willen is een consequent beleid, en hiervoor hoeven we niet te wachten op de bereidheid van iedereen.
Wat we echt willen is een consequent beleid, en hiervoor hoeven we niet te wachten op de bereidheid van iedereen.
Afsluiter
Als afsluiter wil ik nog even terugkomen op de enquête zelf. Uiteraard wil ik iedereen uitnodigen om deze enquête nog in te vullen (dit kan nog tot 15 juli), het is tenslotte heel belangrijk om onze stem te laten horen, want die hebben onze beleidsmakers duidelijk nog niet gehoord. Vooral spijtig is dat de overheid dit ziet als een last en niet als een instrument om het beter te doen in de toekomst. Tenslotte wil ik de dienst die deze bevraging heeft opgesteld vriendelijk verzoeken om contact op te nemen met de makers van het Curieuze Neuzen onderzoek van afgelopen jaar. Het verschil tussen de zeer professionele aanpak van het Curieuze Neuzen onderzoek en het amateurisme van deze bevraging is zodanig groot dat het mij nuttig lijkt om op zoek te gaan naar professioneel advies alvorens met een tweede bevraging af te komen.
De Groene Vlaming 